آيا كلسترول تخم مرغ مضر است؟

در گذشته  تصور مي شد كه تخم مرغ به دليل دارا بودن كلسترول بايستي به مقدار كم مصرف شود. اما امروزه ثابت شده، مقدار چربي اشباع غذا بيشتر از خود كلسترول ، در افزايش كلسترول خون موثر است. بنابراين تخم مرغ كه داراي چربي اشباع كمي است، نقش چنداني در افزايش كلسترول خون ندارد، مگر اينكه به مقدار زياد مصرف شود. چندي پيش مطب كامل و جامعي در رابطه با مواد مغذي موجود در تخم مرغ تهيه كرده بوديم و روي سايت به نمايش درآمد كه هم اكنون در بخش ( اجتماعي / تغذيه / خواص خوراكي ها / ساير مواد غذايي ) موجود است.

در سال 1997 ، 224 تحقيق انجام شده بر روي بيش از 8000 نفر نشان داد كه چربي اشباع موجود در مواد غذايي باعث افزايش كلسترول خون در بيشتر افراد مي شود. منابع غذايي چربي هاي اشباع شامل : گوشت قرمز، كره ، خامه و لبنيات پرچرب و روغن نباتي جامد است.

تحقيق تازه اي برروي 117 هزار نفر زن و مرد نيز نشان داده كه حتي مصرف روزانه بيش از يك عدد تخم مرغ ، با خطر بروز بيماري قلبي – عروقي ارتباط چنداني ندارد.

بيشترين علت مرگ و مير در آمريكا بيماري قلبي – عروقي ( CHD¹) است كه باعث مرگ بيش از  260 هزار نفر در سال مي شود. عوامل زيادي بر روي خطر CHD اثر دارند كه شامل عوامل تغيير ناپذير و تغيير پذير است.

عوامل تغيير ناپذير مثل عوامل ارثي (كه در تاريخچه خانوادگي مشخص مي شود)، افزايش سن، و جنس مذكر است. عوامل تغيير پذير شامل سيگار كشيدن ، فشار خون بالا و كلسترول خون بالاست.

همچنين عوامل ديگري مثل فعاليت بدني كم، اضافه وزن، نحوه توزيع چربي در بدن، كمبود آنتي اكسيدان ها، پاسخ غير طبيعي به انسولين، غير عادي شدن فاكتورهاي انعقاد خون و افزايش هموسيستئين² در خون نيز باعث بروز CHD مي شوند.

اما كلسترول خون از عوامل تغيير پذيري است كه به روش زندگي ما و غذايي كه مي خوريم بستگي دارد.

موارد توضيح داده شده در زير به شما كمك مي كند تا عقايد غلطي را كه در مورد كلسترول داريد كنار بگذاريد.

كلسترول چيست؟

ماده مومي شكل و چربي كه به مقدارفراوان در بدن وجود دارد و براي ادامه زندگي حياتي و ضروري است؛ تركيب مهمي كه در غشاي تمام سلول ها وجود دارد. 25 درصد كل كلسترول بدن در غشاي سلول هاي عصبي است كه مهمترين پوشش چربي است كه اعصاب را عايق مي كند.

همچنين ماده اصلي براي ساخت بسياري از هورمون هاي جنسي استروئيدي است ( مثل استراديول و تستوسترون ). هورمون هاي استروئيدي توسط غدد فوق كليوي ساخته مي شوند مثل كورتيزول و پيش ساز ويتامين D ( 7- دهيدروكلسترول). همچنين پيش ساز اصلي اسيدهاي صفراوي است كه براي هضم چربي ها ضروري مي باشد. بدن يك فرد بالغ 150 گرم كلسترول دارد.

چگونه كلسترول از رژيم غذايي بدست مي آيد ؟

اگر چه تقريباً تمام بافت هاي بدن مي توانند كلسترول را بسازند، ولي بيشتر آن توسط كبد و روده ساخته مي شود. اين ماده بطور طبيعي و بدون توجه به دريافت كلسترول موجود در غذا ، در خون وجود دارد.

كبد مقدار مشخصي كلسترول توليد مي كند كه بدون آن بدن قادر نيست به درستي كار كند. بدن يك فرد بالغ در هر روز 5/0 تا 1 گرم كلسترول مي سازد كه بيشتر از مقداري است كه از طريق غذا جذب بدن مي شود. منابع غذايي كلسترول شامل تخم مرغ، كره، خامه، دل و جگر و قلوه است.

رژيم غذايي كشورهاي غربي روزانه حاوي 750-250 ميلي گرم كلسترول است كه نصف آن توسط روده جذب مي شود و در بدن گردش پيدا مي كند.

مقدار كل كلسترول بدن ما به دوچيز بستگي دارد:

1- مقدار كلسترول ساخته شده در بدن و دفع شده از آن .

2-كلسترول جذب شده از غذا( تقريباً يك سوم كلسترول از غذا به دست مي آيد ).

در بيشتر افراد، وقتي كه كلسترول دريافتي از غذا زياد باشد، مقدار توليد آن در بدن كاهش مي يابد ولي كسي نمي تواند از اين طريق مقدار كلسترول بدن خود را تنظيم كند.

تفاوت بين كلسترول خون و كلسترول غذا چيست؟

كلسترول خون مقدار كلسترول موجود در جريان خون است.

كلسترول غذا، در بعضي مواد غذايي كه ما مي خوريم، وجود دارد.

آيا كلسترول موجود در غذا دليل اصلي افزايش كلسترول خون است؟

بررسي ها ثابت كرده مقدار چربي موجود در غذا بخصوص چربي هاي اشباع ، بيشتر از خود كلسترول غذا، عامل اصلي افزايش كلسترول خون است.

ساير عوامل مثل كشيدن سيگار، اضافه وزن، و مقدار فعاليت بدني بر روي چربي هاي خون و كلسترول نيز موثرند. اما عوامل خطر به وجود آورنده بيماري هاي قلبي – عروقي تحت تاثير فاكتورهاي پيچيده زيادي هستند. نقش بعضي از اين عوامل مثل فشار خون بالا، فاكتورهاي انعقاد خون، داشتن زمينه براي تشكيل لخته خوني در رگ ها ( ترومبوز) و مصرف الكل در ايجاد بيماري هاي قلبي – عروقي كاملاً ثابت شده است، ولي برخي ديگر مثل مقدار هموسيستئين خون و وضعيت آنتي اكسيداني بدن ( كه بستگي به دريافت مواد مغذي آنتي اكسيداني و فيتوكميكال ها دارد) نياز به تحقيقات بيشتري دارند.

LDL وHDL كلسترول چيستند؟

چربي ها عموماً با اتصال به پروتئين هاي خاصي به نام ليپوپروتئين ها در بدن حركت مي كنند.

ليپوپروتئين ها داراي سطح ثابتي در جريان خون هستند. اين مواد در بدن ذخيره و با چربي ها تركيب مي شوند. ساختمان شيميايي و نقش آنها در متابوليسم بدن پيچيده است.

بيشتر كلسترول موجود در خون (70درصد آن ) توسط LDL³ حمل مي شود. LDL كلسترول را از كبد مي گيرد و به بافت هاي بدن مي برد. افزايش LDL خون باعث افزايش خطر CHD مي شود. كلسترول باقيمانده توسط HDL⁴ حمل مي شود كه باعث مصرف كلسترول و كاهش خطر CHD مي شود.

افزايش كلسترول خون و خطر CHD

وقتي كه جريان خون به سمت عضله قلب با گرفتگي سرخرگ هاي كرونر مختل شود ،CHD  مي تواند باعث مرگ مي شود.

دو فرآيند مهم در اين روند دخالت دارند: تصلب شرايين ( سخت شدن سرخرگ ها ) و ترومبوز( ايجاد لخته خوني داخل رگ ها)

حوادث پيچيده اي كه بر روي سلول ها اثر مي كنند و باعث آتروما⁵ مي شوند ، در طي دهه هاي گذشته مورد بررسي قرار گرفته اند.

ابتدا عملكرد بدِ سلول هاي لايه داخلي ديواره سرخرگ ها باعث آسيب به آنها مي شود ، در نتيجه گلبول هاي سفيد خون بنام مونوسيت ها به اين قسمت مي آيند و به ماكروفاژها ( سلول هاي بيگانه خوار) تبديل مي شوند و عمل فيلتراسيون لايه داخلي سرخرگ ها را مختل مي كنند، در نتيجه ديواره سرخرگ LDL اكسيد شده را از خون بر مي دارد. تكرار اين آسيب باعث مي شود ساخت چربي ها و ساير فرآورده هاي سلولي كه در آتروما شركت دارند بر روي ديواره داخلي سرخرگ ادامه يابد و در نهايت باعث مسدود شدن سرخرگ شود.

افزايش LDL خون يكي از عوامل اصلي شروع  و تداوم بيماري هاي CHD است. وضعيت آنتي اكسيداني ديواره سرخرگ ها از عوامل بازدارنده CHD است و مطالعات ثابت كرده كه وجود مقدار كافي ويتامين E ( آنتي اكسيدان قوي ) از آسيب لايه داخلي ديواره سرخرگ ها كه ناشي از انباشت كلسترول است، جلوگيري مي كند.

پي نوشت :

1- Coronary Heart Disease ( CHD )  : شايع ترين نوع بيماري قلبي است. در اين بيماري سرخرگ هاي كرونر كه باعث تغذيه قلب مي شوند ، تنگ مي شود و در نتيجه خون اكسيژن دار به مقدار كافي به قلب نمي رسد.

2- هموسيستئين : اسيد آمينه اي كه از هضم پروتئين حيواني در بدن توليد مي شود و داراي گوگرد و ساختماني شبيه سيستئين است.

3- Low Density Lipoprotein ( LDL )

4- High Density Lipoprotein ( HDL )

5- آتروما( atheroma)  : ضخيم شدن ديواره سرخرگ ها در اثر انباشت چربي ها مانند كلسترول بر روي آن است كه باعث تنگي سرخرگ ها مي شود.

* منبع : سايت www.nutritionandeggs.co.uk