در اوايل دهه ۱۹۶۰ محققين افزايش کلسترول خون را به همراه کشيدن سيگار و فشارخون بالا به عنوان ، عوامل خطر عمده بيماريهاي قلبي عروقي شناسايي کردند . آنان به اين نتيجه رسيدند که رژيم غذايي حاوي مقادير بالاي چربي و کلسترول باعث افزايش کلسترول خون مي گردد . سطوح بالاي کلسترول در خون باعث ايجاد تصلب شرايين مي شود . تصلب شرائين منجر به بروز بيماريهاي سرخرگي و اغلب باعث بروز حمله هاي قلبي مي شود .

در ايران از هر ۸۰۰ مرگ روزانه ، ۳۰۰ مورد آن بر اثر بيماريهاي قلبي اتفاق مي افتد . ۸/۳۴٪  مرگ و مير در ايران و ۵/۲۲  درصد سالهاي از دست رفته عمر ناشي از بيماريهاي قلبي - عروقي است . در مناطق شهري از هر ۱۰۰۰ مورد مرگ اتفاق افتاده ۴/۱۴  مورد و در مناطق روستايي از هر ۱۰۰۰ مورد مرگ ۷/۱۳  مورد بدليل اين بيماري بوده است .

چاقي و فشار خون از عوامل عمده خطر افزايش رو به رشد اين بيماري است که مستقيماً با الگوي غذايي و تغذيه مرتبط است . غذاهاي چرب ، سرخ شده ، سس هاي چرب ، نوشابه هاي گازدار ، غذاهاي شور ، روغن هاي جامد همه افزايش دهنده خطر هستند . گرايش به مصرف غذاهاي خارج از خانه مثل انواع ساندويچ ها ، برگرها ، پيتزاها با پنيرهاي چرب و غذاهاي سرخ شده و سوخاري ، سيب زميني خلال و چيپس همراه با انواع نوشابه هاي گازدار افزايش يافته و همين الگوي تغذيه خصوصاً اگر با زندگي کم تحرک همراه شود احتمال ابتلا افراد خصوصاً جوانان را به بيماريهاي غيرواگير افزايش مي دهد و احتمال اينکه نسل کنوني در سنين پايين تر از نسل قبل خود به اين بيماريها مبتلا شوند افزايش مي يابد .

کاهش خطر بيماريهاي قلبي : عوامل تغذيه اي

امروزه متخصصين تغذيه به افراد توصيه مي کنند تا چربي کل دريافتي و دريافت چربي هاي اشباع را محدود کنند . چربي هاي اشباع شامل فرآورده هاي حيواني است که فرآورده هاي ليني را نيز شامل مي شود . آنان همچنين توصيه مي نمايند وزن بدن در محدوده طبيعي حفظ شود . انتخاب اصلي افراد چربي هاي غيراشباع ( MUFA ) باشد خصوصاً روغن زيتون به اين دليل که اين روغن در کنار کاهش LDL اثري بر HDL نداشته و آن را کاهش نمي دهد . در صورتيکه بعضي از روغن ها مانند روغن ذرت علاوه بر کاهش LDL منجر به کاهش HDL نيز مي شوند که متأسفانه اثري نامطلوب است . توصيه مي شود افرادي که بدنشان به رژيم غذايي حاوي مقادير کم کلسترول واکنش نشان مي دهد کلسترول کمتري در رژيم غذايي شان مصرف کنند .

خوردن ميوه جات ، سبزيجات ، حبوبات ،‌ غلات که حاوي فيبر هستند به کاهش سطوح کلسترول کمک مي کند . اين مواد غذايي همچنين حاوي مواد مغذي آنتي اکسيدان و ويتامين هاي گروه B از قبيل اسيدفوليک هستند که خطر بيماري هاي قلبي را کاهش مي دهد .

در حدود ۳۰-۲۰  درصد افراد بالغ در کشورهاي در حال توسعه مبتلا به بيماري افزايش فشار خون هستند ( که اين آمار در کشور ما حدود ۵/۱۱  درصد مي باشد ) ايجاد اين بيماري با مصرف نمک ارتباط تنگاتنگ دارد .

در کشورهاي توسعه يافته مصرف سرانه نمک ۳-۲ گرم در روز است و اين در حالي است که مصرف سرانه نمک در کشور ايران ۱۵-۷ گرم در روز است .

فشار خون نه تنها خود يک بيماري محسوب مي شود بلکه زمينه ساز ساير بيماريهاي قلبي - عروقي و سکته نيز مي باشد . براي پيشگيري از بيماريهاي قلبي عروقي ميتوان با تصحيح شيوه زندگي و بخصوص تغذيه اقدامات مؤثري کرد .

اين توصيه ها به شرح زير است :

·         غذاهاي حاوي مقادير کم چربي اشباع را انتخاب کنيد .

·         غذاهايي که بطور کلي حاوي مقادير کمي از چربي هستند را انتخاب کنيد .

·         غذاهاي حاوي مقادير فراوان نشاسته و فيبر را انتخاب کنيد .

·         غذاهاي حاوي مقادير کم کلسترول را انتخاب کنيد .

·         از نظر فيزيکي فعال تر باشيد .

·         وزن مناسب و ايده آل را حفظ کرده و چنانچه اضافه وزن داريد وزن اضافه را کم کنيد .

·         بر اساس رژيم غذايي حاوي ۲۰۰۰ کيلوکالري بطور روزانه توصيه مي شود که ۲۹ درصد آن از چربي تأمين شود ( معادل ۶۵ گرم ) که ۲۰ گرم معادل ۹ درصد کل اين انرژي از چربي اشباع تأمين شود و ۳۰۰  ميلي گرم  از کلسترول تأمين شود . افرادي که داراي سطوح بالاي کلسترول خون هستند توصيه مي شود که ۷ درصد کل کالري دريافتي روزانه را از چربي اشباع تأمين نمايند و کلسترول دريافتي آنان کمتر از ۲۰۰ ميلي گرم باشد .

·         مصرف ميوه جات و سبزيجات را افزايش دهيد .