● بر عکس سال اول که توصیه می شد تغذیه با شیر مادر مقدم بر غذای کمکی باشد، در سال دوم - با توجه به اهمیت بیشتر غذاهای جامد - توصیه می شود که در حد امکان شیر مادر بعد از غذا به کودک داده شود.
●دفعات تغذیه کودک (بجز شیر مادر) هنوز 5 تا 6 بار در روز است.
●بین یک تا یک و نیم سالگی، زمان انتقال تغذیه کودک از غذاهای کمکی به غذاهای سفره خانواده است.
● توصیه می شود که تا 18 ماهگی بسته به تحمل کودک و بتدریج غذاهای سال اول زندگی با سفره خانواده جایگزین شود. بنابر این، 2 تا 3 بار در هفته از همان غذاهای کم حجم و مقوی و پرانرژی سال اول زندگی مانند سوپ گوشت و سبزیجات مخلوط با کمی آرد و شیر و شکر یا کته نرم که با آب گوشت پخته شده است برای او تهیه شود.
● نیاز به کلسیم و پروتئین عمدتا از راه شیر مادر و ماست پاستوریزه ای که در روز می خورد تأمین می شود.
● سفیده تخم مرغ را می توان، همان طور که در مورد زرده آن شروع شده بود، یعنی کم کم و به صورت کاملا پخته و سفت از مقدار کم شروع کرد و بتدریج به سفیده ای کامل رساند. بدین ترتیب، کودک می تواند یک روز در میان یک تخم مرغ کامل به صورت نیمرو یا املت یا آبپز بخورد؛ اما هر روز هم می تواند از سفیده تخم مرغ استفاده کند.
● از گروه چربی و شیرینیها نیز باید استفاده کرد که به صورت غنی کردن غذای کودک با روغن مایع یا کره است، تا حدی که جای مواد غذایی دیگر را نگیرد و سبب کاهش اشتهای او نشود؛ و استفاده از مواد نشاسته ای به صورت نان و برنج و ماکارونی و سیب زمینی، تا انرژی مورد نیاز کودک را فراهم کند.
● حبوبات غنی از مواد پروتئینی و املاح است که معمولا از اواخر سال اول زندگی به برنامه غذایی کودک اضافه می شود. در سال دوم نیز بتدریج بر تنوع آن افزوده می گردد و به صورت کاملا پخته شده (بعد از خیس کردن و جدا کردن پوست آن) همراه با سیب زمینی و روغن زیتون می توان از آن استفاده کرد.
●اگر شروع غذا یکباره و به صورت آنچه در سفره خانواده است باشد، پذیرش و هضم آن برای کودک مشکل می شود. بنابر این، در ابتدا باید تغییراتی در آن داد؛ مثلا در سفره خانواده اگر پلو به صورت کته یا کاملا نرم شده نیست، می توان آن را با پشت قاشق و کمی آب خورش نرم و له کرد؛ یا اگر خوراک سیب زمینی و گوشت و ... وجود دارد، کمی نان را در آب خوراک نرم کنید و همراه با گوشت و سیب زمینی له و نرم شده به کودک بدهید.
● همان طور که گفته شد، هنوز هم معده کودک کوچک است و نباید آن را با آب یا آبمیوه یا خود میوه پر کرد.
● آبمیوه در حجم کم به عنوان نوشیدنی خنک از میوه های تازه یا از شربتهای خانگی (مانند شربت آبلیمو با لیمو ترش تازه، شربت به لیمو، ...) بعد از بازی و تقلای کودک در روزهای گرم بسیار مطبوع و لذتبخش است.
● مصرف میوه های مختلف - دو تا سه بار در روز به مقدار توصیه شده - هم بخشی از نیازهای کودک به ویتامینهای «آ» و «ث» را تأمین می کند و هم به علت داشتن فیبر کار دستگاه گوارش او را تسهیل می کند.
● دادن غذاهای خیلی شیرین یا نوشیدنی در حجم زیاد در فاصله دو وعده غذا معمولا سبب کاهش اشتها می شود و ممکن است کودک را از خوردن غذای اصلی باز دارد.
● در برنامه غذایی کودک یک تا دو ساله، تنقلاتی مثل پفک، چیپس، شکلات، نوشابه نباید جایی داشته باشد؛ و در صورتی که فعالیت کودک زیاد باشد، استفاده از میان وعده های انرژیزا - مانند خرما، کشمش، مربا، کمپوت، ژله، بیسکویت، بستنی پاستوریزه، بادام، پسته بو نداده (ولی ریز و پودر شده مخلوط با ماست) - به شرطی که جای وعده اصلی غذا را نگیرد، مفید است.
● میوه های حساسیت زا (مانند کیوی و خربزه) و نیز موادی که هضم آنها مشکل است مثل پوست حبوبات هنوز هم جایی در برنامه غذایی کودک ندارد.
● در طول سال دوم زندگی، مصرف قطره ویتامینهای «آ» و «دی» یا مولتی ویتامین و قطره آهن ادامه داشته باشد.
رعایت نکات ایمنی هنگام غذا خوردن کودک:
● کودک را هنگام غذا خوردن تنها نگذارید. همیشه کسی باید (حتی تا 3 سالگی) بر غذا خوردن کودک نظارت داشته باشد.
● او را بنشانید و غذا بدهید؛ مراقب جویدن غذا و بلعیدن او باشید.
● همزمان با افزایش دندانهای کودک، غلظت و سفتی غذا را بیشتر کنید و غذاهای مناسب جویدن بدهید.
● مواد غذایی که احتمال دارد سبب خفگی کودک شود مانند سوسیس و شکلات و آبنبات و تخمه و آجیل و انگور و تکه های درشت گوشت را در دسترسش قرار ندهید.
● هنگام دندان در آوردن اگر برای بیحسی لثه از دارو استفاده می کنید، سعی کنید نزدیک زمان غذا خوردن نباشد؛ چون سبب بیحسی ماهیچه های گلو می شود و بلعیدن غذا را مشکل می کند.
●اگر کودک در خودرو یا در کالسکه در حال حرکت است به او غذا ندهید. |